Jakie zwierzęta żyją w Karkonoszach?
Dzika strona Karkonoszy – kto Tu mieszka?
Myślisz, że znasz Karkonosze? Zapewne kojarzysz Śnieżkę, malownicze szlaki i szum wodospadów. Ale czy wiesz, że tuż obok Ciebie toczy się życie ponad 15 tysięcy gatunków zwierząt? Karkonoski Park Narodowy to tętniąca życiem metropolia dzikiej przyrody, pełna niezwykłych mieszkańców – od potężnych jeleni po maleńkie, kolorowe motyle. Zapraszamy na safari po najwyższych górach Sudetów!
Władcy lasów i górskich hal
Wędrując po karkonoskich lasach, niemal na pewno poczujesz na sobie czyjś wzrok. To prawdopodobnie płochliwa sarna lub potężny jeleń szlachetny, który z gracją przemyka między drzewami. W niższych partiach lasu buchtują stada dzików, a o zmierzchu na polowanie wychodzą lisy i kuny.
A co z największymi drapieżnikami? Tak, w Karkonoszach znów można usłyszeć wycie wilka. Te inteligentne drapieżniki powróciły na te tereny, stanowiąc naturalny element ekosystemu. Jeśli jednak liczysz na spotkanie z niedźwiedziem, musimy Cię rozczarować – wbrew niektórym mitom, misie nie mieszkają tu na stałe.
Prawdziwą gwiazdą wśród ssaków jest jednak przybysz z południa – muflon. Ten dziki owiec o imponujących, zakręconych rogach został sprowadzony na początku XX wieku z Korsyki. Zakochał się w surowym klimacie Karkonoszy i dziś jego stada są jedną z największych atrakcji dla miłośników przyrody, którzy z lornetkami wypatrują ich na skalistych zboczach.
Podniebni łowcy i skrzydlaci soliści
Spójrz w górę! Niebo nad Karkonoszami to królestwo blisko 200 gatunków ptaków. Nocą bezszelestnie poluje tu największa europejska sowa, czyli puchacz, oraz jej miniaturowa kuzynka – urocza sóweczka. W ciągu dnia nad turniami można wypatrzeć sylwetkę sokoła wędrownego, który po latach nieobecności znów gniazduje w górach.
Karkonosze to także ostoja dla gatunków niezwykle rzadkich. Po ponad 50 latach powrócił tu mornel, ptak tundry, który właśnie w Karkonoszach ma jedno z nielicznych stanowisk lęgowych w Europie Środkowej. Spotkanie z nim to jak wygrana na loterii! Wśród innych skrzydlatych skarbów można wymienić tajemniczego bociana czarnego czy preferującego górskie potoki pluszcza.
Twardziele z potoków i skalnych półek
Ekstremalne warunki panujące w najwyższych partiach gór wymagają niezwykłych zdolności adaptacyjnych. Prawdziwymi mistrzami przetrwania są tutejsze gady i płazy. Wśród kamieni i kosodrzewiny, nawet w rejonie Śnieżki, można spotkać jaszczurkę żyworodną. Jak sama nazwa wskazuje, nie składa ona jaj, lecz rodzi w pełni ukształtowane młode, co w chłodnym klimacie znacznie zwiększa ich szanse na przeżycie.
Z kolei w krystalicznie czystych potokach żyje duma Karkonoszy – pstrąg potokowy. To właśnie tutaj, w Małym Stawie na wysokości 1183 m n.p.m., znajduje się najwyżej położone w Polsce naturalne stanowisko tego gatunku. Te ryby to prawdziwi górale!
Tajemniczy świat, którego nie widać
Choć naszą uwagę przykuwają duże zwierzęta, to prawdziwa siła Karkonoszy tkwi w świecie bezkręgowców. Tysiące gatunków owadów, pająków i mięczaków tworzą fundament całego ekosystemu. Wśród nich znajdują się prawdziwe klejnoty, jak rzadki i chroniony motyl niepylak apollo, którego majestatyczny lot można podziwiać na kwiecistych łąkach.
Wybierając się na szlak, pamiętaj, że jesteś gościem w ich domu. Zachowaj ciszę, nie zbaczaj ze ścieżek i daj sobie szansę na bezkrwawe łowy z aparatem w dłoni. Karkonosze z pewnością odwdzięczą Ci się niezapomnianym spotkaniem ze swoją dziką, fascynującą stroną.
Zwierzęta w KPN – podział na grupy
🦊 Ssaki – cisi mieszkańcy lasów i łąk
W KPN odnotowano około 40 gatunków ssaków, zarówno dużych, jak i drobnych. Wśród nich:
- Drapieżniki: lis pospolity, jenot, kuna leśna i domowa, łasica, gronostaj, tchórz, borsuk, wilk.
- Wodne: wydra europejska.
- Kopytne: jeleń szlachetny, sarna, dzik.
- Gatunki introdukowane: muflon – sprowadzony z Korsyki na początku XX wieku, dobrze zadomowiony w Karkonoszach.
🐦 Ptaki – śpiewająca wizytówka KPN
Karkonosze to dom dla około 200 gatunków ptaków, zarówno lęgowych, jak i przelotnych. Występują tu gatunki rzadkie i chronione:
- Ptaki drapieżne: bielik, sokół wędrowny, puchacz.
- Leśne sowy: sóweczka, włochatka.
- Górskie i bagienne: cietrzew, derkacz, płochacz halny, muchołówka mała, bocian czarny, podróżniczek.
- Powracający po latach: mornel (powrócił na lęgi po 53 latach nieobecności).
🐸 Płazy i gady – niedoceniani górscy wędrowcy
W KPN żyje po 6 gatunków płazów i gadów. Do najczęstszych należą:
- Płazy: żaba trawna, żaba wodna, ropucha szara, traszka zwyczajna i górska.
- Gady: jaszczurka żyworodna (osiągająca nawet najwyższe partie gór), jaszczurka zwinka, żmija zygzakowata.
🐟 Ryby – życie w górskich potokach
Park jest domem dla dwóch gatunków ryb, w tym:
- Pstrąg potokowy – występuje w potokach takich jak Łomnica czy Szklarka, a także w Małym Stawie na wysokości 1183 m n.p.m., co czyni go najwyżej położonym naturalnym stanowiskiem ryb w Polsce.
🐛 Bezkręgowce – największa grupa, najmniej poznana
Zdecydowaną większość zwierząt w KPN stanowią bezkręgowce. Należą do nich:
- Motyle, np. niepylak apollo, endemit Psodos quadrifarius sudeticus.
- Liczne gatunki chrząszczy, pajęczaków, mięczaków i innych grup owadów, z których wiele to gatunki rzadkie, reliktowe lub endemiczne.
🛡️ Zwierzęta szczególnej troski – gatunki rzadkie i chronione
KPN to ważne schronienie dla zagrożonych gatunków:
- Wróciły lub wciąż obecne: włochatka, sóweczka, sokół wędrowny, płochacz halny.
- Znikające legendy: głuszec – ostatnio obserwowany po polskiej stronie w 2001 roku.
- Relikty glacjalne: nornik bury, wspomniany Psodos quadrifarius.
🐻 Czy w Karkonoszach żyją niedźwiedzie?
Nie. Na terenie KPN nie stwierdzono obecności niedźwiedzi. Choć występują w innych pasmach górskich (np. w Bieszczadach), w Karkonoszach dawno wyginęły.